logopedie voor

Al op jonge leeftijd leren kinderen spreken door het nadoen van bepaalde klanken. Uiteindelijk worden de klanken letters, letters worden lettergrepen, woorden en zinnen. Omdat iedere letter zijn eigen klank heeft, kan de betekenis van een woord veranderen wanneer deze verkeerd wordt uitgesproken. Een vrouwelijke voetballer is een voetbalster (spreek uit: vóétbalster), maar een heel goede voetballer noemen we een voetbalster (spreek uit: voetbalstér).

Er zijn diverse factoren waardoor kinderen problemen kunnen ervaren bij hun spraak(ontwikkeling). Te denken valt aan een articulatiestoornis, afwijkende mondgewoontes, een nasaliteitsstoornis, slissen en lispelen, verbale apraxie, verbale ontwikkelingsdyspraxie, vloeiendheidsstoornissen, dysartrie en schisis. In al deze gevallen kan een bezoek aan de logopedist uitkomst bieden.

Als een kind zich niet goed verstaanbaar kan maken, kan er sprake zijn van een articulatiestoornis. We kennen twee verschillende soorten articulatiestoornissen: fontetisch en fonologisch.
Bij een fonetische articulatiestoornis heeft een kind moeite met het correct uitspreken van bepaalde klanken, zoals een s. Er zou dan sprake kunnen zijn van slissen of lispelen. Hierbij wordt de tong tussen de tanden geduwd bij de uitspraak van klanken zoals de d, t en s. De logopedist onderzoekt zo’n dit geval of er sprake is van onderliggende problemen, zoals het moeizaam gebruik van de mond of afwijkend mondgedrag. Vervolgens helpt onze logopedist stap voor stap bij het aanleren van een juiste uitspraak.

Wanneer een kind de klanken wel kan maken, maar niet goed gebruikt in woorden, dan spreken we van een fonologische articulatiestoornis. Klanken worden weggelaten of verwisseld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verschil tussen koe en toe of snoep en soep. Een kind met een fonologische articulatiestoornis kan zich vaak erg moeilijk verstaanbaar maken en wordt door zijn omgeving niet goed begrepen. Dit kan leiden tot frustratie. De logopedist kan gebruik maken van verschillende methoden om de verstaanbaarheid te verbeteren. Soms kan aanvullend onderzoek nodig zijn, bijvoorbeeld naar het gehoor of de taalontwikkeling.

Duimen, mondademen en afwijkend slikken: ze kunnen ervoor zorgen dat de gebitsstand, het spreken, het gehoor en de gezondheid van uw kind achteruitgaan.

Voor baby’s en peuters is het speengebruik of duimen volkomen normaal; het zorgt namelijk voor een gevoel van veiligheid. Als het na een periode een gewoonte is geworden, is het van belang dat uw kind het gebruik van de speen of het duimen zo snel mogelijk afleert. Langere tijd duimen kan namelijk leiden tot scheefgroeiende tanden, verandering van de vorm van de mond en vergroot de kans op een slappe mondmotoriek.

Normaal gesproken halen we adem door onze neus, tenzij deze bijvoorbeeld verstopt zit door verkoudheid. In dat geval wordt de mond gebruikt. Als mondademen structureel wordt, kunnen de mondspieren daardoor verslappen. Ook kan mondademen gezondheidsproblemen, zoals oorontsteking, veroorzaken.

Mondademen kan er ook voor zorgen dat je ineens op een andere manier gaat slikken, maar dat komt ook voor bij mensen die gewoon door de neus ademen. Het gevolg van hiervan kan zijn dat de tanden scheef komen te staan door de positie van de tong in de mond. Hierdoor kan iemand vervolgens gaan slissen.

Als logopedist helpen we uw kind de afwijkende mondgewoontes aan te pakken. Met verschillende oefeningen kunnen we ervoor zorgen dat duimen, mondademen en afwijkend slikken worden afgeleerd. 

Wanneer de klanken te veel door de neus klinken, is er sprake van een nasaliteitsstoornis. Deze stoornis kent drie varianten: de open neusspraak, gesloten neusspraak en de gemengde neusspraak.
Bij de open neusspraak ontsnapt er bij klanken, zoals de s en de p, teveel lucht via de neus. Dit zorgt voor problemen in de verstaanbaarheid in het spreken. Een gesloten neusspraak zorgt ervoor dat het erop lijkt alsof uw kind continu een verstopte neus heeft. Wanneer er sprake is van een combinatie van bovengenoemde vormen, dan spreken we van de gemengde neusspraak.

Soms is een medische ingreep nodig, voordat we een behandeling kunnen starten. Iedere nasaliteitsstoornis vraagt om een eigen aanpak. Zo kan open neusspraak het best behandeld worden door middel van oefeningen om de gehemeltespieren te trainen. Gesloten neusspraak vereist specifiek aandacht voor het beter gebruiken van de neusweg. De behandeling van gemengde neusspraak is, zoals de term al doet vermoeden, een combinatie van al het bovenstaande.

Het verkeerd uitspreken van, bijvoorbeeld, de s-klank, noemen we slissen of lispelen. Dit kan een negatief effect hebben op de verstaanbaarheid van uw kind.

Het naar voren tussen de tanden duwen van de tong is één van de oorzaken van slissen of lispelen. Het zorgt ervoor dat er een onzuivere s-klank wordt geproduceerd. Er zijn ook kinderen die hun tong naar voren tussen de tanden duwen bij andere klanken, wat ervoor zorgt dat ook die klanken onzuiver worden. Het slissen en lispelen komen regelmatig voor in combinatie met afwijkende mondgewoonten, en kunnen elkaar ten negatieve versterken.

Als eerste zullen we de oorzaak van het slissen of lispelen vaststellen. In eerste instantie zal de aandacht uitgaan naar de geïsoleerde s-klank, waarna de oefeningen steeds verbreed zullen worden. Eerst pakken we alleen de klank zelf aan, daarna werken we met lettergrepen, woorden, zinnen en uiteindelijk sluiten we af met het spreken. 

Leren praten lijkt vanzelfsprekend, maar is dat zeker niet. In sommige gevallen komt het spreken niet of nauwelijks op gang doordat de mond niet op de juiste manier wil bewegen. Deze spraakstoornis noemen we een verbale ontwikkelingsdyspraxie.

Wanneer een kind met deze spraakstoornis wel spreekt, zijn ze vaak moeilijk te begrijpen. Het kan zo zijn dat uw kind de klank in het ene woord wel kan maken, maar in een ander woord, waarin dezelfde klank voorkomt, niet. Dit vraagt om de hulp van een deskundige, omdat deze stoornis niet vanzelf voorbijgaat.

Wij kunnen helpen met het aansturen van de spraakbewegingen. De oefeningen die we doen beginnen makkelijk, maar worden steeds moeilijker. Hierdoor kan uw kind de bewegingen van de mond steeds beter aansturen. Het is hierbij van uiterst belang dat er ook thuis geoefend wordt.

Binnen de categorie vloeiendheidsstoornissen maken we onderscheid tussen stotteren en broddelen.
Stotteren is een spraakstoornis die de communicatie ernstig kan verstoren. Een stotteraar herhaalt of verlengt klanken of lettergrepen. Soms kan het zelfs lijken alsof de woorden eruit geperst moeten worden; spreken gaat niet meer vloeiend. Stotteren vergt veel van de spreker. Niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk. Het meebewegen van het gezicht of andere lichaamsdelen is niet vreemd, net als onderbrekingen in de ademhaling en overmatig zweten. Daarnaast kan het leiden tot een gebrek aan zelfvertrouwen in, onder andere, het spreken, waardoor bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde klanken wordt vermeden.
Ook broddelen zorgt voor moeilijkheden in de communicatie. Signalen van broddelen zijn onder andere een slappe uitspraak, een hoog spreektempo, het ineenschuiven van woorden, gebruik van stopwoordjes en woord- en/of klankherhalingen.

Bij de behandeling van stotteren zal het gehele gezin betrokken worden, aangezien een succesvolle behandeling niet mogelijk is zonder hulp in de directe omgeving. Het type behandeling verschilt van kind tot kind. Na onderzoek kan worden ingezet op indirecte of directe therapie. In sommige gevallen kan het zo zijn dat er wordt doorverwezen naar een stottertherapeut.

Bij de behandeling van broddelen ligt de focus vooral op bewustwording bij uw kind. We trainen onder andere uitspraak, ritme, intonatie en het correct formuleren om zo het broddelen te verminderen en, indien mogelijk, te voorkomen.

Sommige kinderen worden geboren met schisis. Het is een aangeboren afwijking van de bovenlip, de kaak en/of het gehemelte, waarin een gat is ontstaan.

Kinderen met een schisis hebben vaak moeite met het uitspreken van bepaalde klanken. Het type klanken waarmee moeite kan worden ervaren, verschilt van kind tot kind. Het resultaat is wel vaak hetzelfde: ze zijn moeilijk verstaanbaar en spreken vaak nasaal.

De behandeling van de logopedist bij schisis verschilt per persoon. Naast een behandeling op het gebied van taal, articulatie en mondmotoriek, kan het zo zijn dat een combinatie van deze behandelingen wordt aangeraden.